YAP.NET – STA.NET
Bu yazıyı okuduğunuzda yap.net yazılımının ne olduğu hakkında bilgi sahibi olacaksınız. Esasen bu yazım ile birlikte aslında ne demek istediğimi mühendislik hizmeti veren teknik hizmet personeli ve bu sektör çalışanlarının daha iyi anlayacağını da umuyorum.
Uzun yıllar kamuda çalışan biri olarak şunu söylemeliyim ki kentsel dönüşüm yasasında yenileme çalışmalarının yapıldığı -bazı haber kaynaklarına göre sanki yeni bir yasa hazırlanıyor- şu günlerde yeni yapılacak binaların tasarım ve hesaplamaları üzerine bir toparlama çalışma yapılması da şart görünüyor.
1999 depremine kadar yapılan binalardaki denetim mekanizmasının yetersiz olduğu düşünülüp 4708 sayılı yasa ile bu denetim özel teşebbüse devredildi. Her ilin büyüklüğüne göre sınırlanan sayıda yapı denetim kuruluşları belli deneyime sahip teknik elemanlarca kuruldular. Bu firmalar bünyesindeki denetçi mühendisler ve yardımcı kontrol elemanları ile yeni yapılacak yapı projelerini hem kontrol ediyor hem de yapımında uygun yapılıp yapılmadığını denetliyorlar.
Yap.net yazılımı ise 2015 yılından itibaren 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gereği yapıların riskli olup olmadığını değerlendiren yazılım. Bu yazılımın bazı özellikleri kendi sitesinde şöyle sıralanmış;
Tarayıcıda ilk analiz/tespit platformu,
Offline model oluşturma imkanı
Doğru analiz, doğru tespit
Kapsamlı doğrulama
Farklı rollerden erişim
Lisans yok, kırık kullanım yok
Tanımlanan limitlerde kullanım
Tüm işlemler kayıt altında
Analiz öncesi otomatik kontrol
Otomatik Tespit Raporu
Eksik veri ile tespit yok
Kontroller için uyarı
Veriler güvende
Geniş veritabanı
Sorgulama/Harita Servisi
Yani kısaca diyor ki, bir binanın risk kontrolü için internet tarayıcısından verileri doğru ve eksiksiz girdiğiniz takdirde otomatik olarak tespiti yapar, eksik veri varsa yapmaz, lisans istemez, tüm aktörler girebilir ve harita servisi ile kontrol de edilebilir. Yani tek bir program ile tüm Türkiye’deki riski yapı tespitlerini buradan yapabiliriz. Böylelikle uygulama birliği sağlanır, güvenlik sağlanır ve zaman kazanılır.
Hesap Kitap
Bu aklınızın bir kenarında dursun. Peki yeni binalar nasıl tasarlanıyor? nasıl kontrol ediliyor? sınırlamalar nasıl belirleniyor? Bir kere TS500 Betonarme Yapıların Yapım ve Tasarım Standardı var. 2000 yılında yayınlanan bu standart kendinden önceki bir çok standarttan atıf yapılarak toparlanmış. Bu TSE meselesi kendi başına bir garabet zaten onu ayrıca konuşmak lazım. Belli periyotlarda değişen deprem yönetmelikleri ve yapıların bazı bölümlerine kurallar getirerek müdahale eden imar yönetmelikleri de kısmen belirleyici faktörlerden. İşin tasarım tercihlerini bir mühendis belirlerken matematik hesaplarını yapan bir de yazılımlarımız var. Sta4cad, İdecad, Probina, Sap2000, Etabs en bilindik olanları.
Bu programlar çoğunlukla yıllık abonelik olarak ücretli. Eskiden tek seferlik ücretleri kopyalanmasını önlemek üzere bir de aparatları vardı. Şimdi sıkı durun; Bu programlar ilgili tüm standartlara uygun ve en iyi hesapları kendilerinin yaptığını iddia ederek pazarlanan ticari ürünler. Bunların bu iddialarını kontrol edip onaylayan sertifikasyon kurumu var mı? Yok. Hatta bu yazılımların sorumluluğu bile yok. Sadece mühendisin yaptığı hesabın bilgisayar çıktısı muamelesi görüyor. Üstelik hepsi ayrı telden çalıyor. Aynı projeyi hepsine birden yaptırsak statik olarak birebir aynı sonucu vermiyorlar. Tamam hepsi çözüyor ama farklılıkları var.
STA.NET
İşte buradan sonra yazımın başlığı olan yap.net yazılımını düşünün. Bu statik programları yapan ve üzerinden para kazanan ama hiçbir sorumluluğu olmayanlar için yap.net benzeri bir model pekala yapılabilir. Hatta hiç vakit kaybetmeden hemen hepsini bir araya getirip herkesin, her aktörün, her mühendisin, her kurumun kullanacağı tek bir model STA.NET yazılımı yapılmalıdır. Yap.net sonrası bu tek merkezli uygulama ile yapılacak tüm düzenlemeler tek seferde ve anında tüm Türkiyede kullanılmaya başlayacak demektir. Bu sistemin en büyük katkısı mobil versiyonu olacaktır. Her türlü mobil cihazda her detayının hem de üç boyutlu olarak görülebildiğini düşünün. Temel, perde, kolon, döşeme, kiriş her neyse hepsinin tek tek üç boyutlu görseli ile kalıp ve demir bağlama detayları gibi sahada çalışanlara yön verecek müthiş bir kolaylık olmaz mı? Hatta bunun bir ilerisi yapay zekanın kamera kullanımı, gps, karekot vb. aktörlerle uygulama kontrolü bile yapabileceği. Düşünsenize yazılım sayesinde oturduğunuz yerden yapılan uygulamayı tüm detaylarına kadar görebilecek ve denetleyebileceksiniz. STA.NET beton ile ilişkisi hem bu kadar fazla hem de sorunlu olan ülkemizde biraz beyin fırtınası ile bambaşka bir şeye dönüşebilir. Bunu yapabilecek aklımız var ama yapabilecek irademiz var mı pek emin değilim.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı