ÇAY
15 Aralık Dünya çay günü. Çay camellia sinensis adlı bitkiden geliyormuş. Bu bitki, Güneydoğu Asya kökenli imiş ve yaprakları çeşitli çay türlerini üretmek için kullanılır. Yeşil, siyah, oolong ve beyaz gibi farklı çeşitlerinin ana kaynağını oluşturur.
Türkiye’de üretimi, ilk olarak 1924 yılında Rize’de başlamıştır. Bu tarihte, Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatlarıyla başlatılan çay üretimi, Karadeniz Bölgesi’nde özellikle Rize ve çevresinde yaygınlaşmıştır. Türkiye’de çayın endüstriyel üretimi ve tarımının teşvik edilmesiyle, önemli bir tarım ürünü haline gelmiştir.
Türkiye’de üretim genellikle Mayıs ile Ekim ayları arasında gerçekleşir. Hasadı, özellikle Karadeniz Bölgesi’nde, tarımının yaygın olduğu bölgelerde yoğun olarak yapılmaktadır. Hasat döneminde bahçelerde çalışmalar artar, yaprakları toplanır ve işlenir. Türkiye’de mevsimi genellikle yaz aylarına denk gelir.
Çay Kült
Türk kültüründe, sadece bir içecek olarak değil, aynı zamanda sosyal bir ritüel ve paylaşım aracı olarak da önemli bir yer tutar. Çay içmek, Türk toplumunda misafirperverliği simgeler ve bir araya gelme anlarında paylaşılan bir keyif haline gelir. “Çay demlemek” veya “çay içmeye davet etmek,” Türk kültüründe samimiyeti ve yakınlığı ifade eden geleneksel bir davet şeklidir. Türkler için, günlük yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. O kadar ki fazla siyah çayın vücudumuzda demir eksikliğine sebep olması ve olası diğer yan etkileri umrumuzda bile değildir. Kimilerine göre her gün ne kadar bardak içiyor ise o gün mutlaka o kadar içilmelidir. Alışkanlık mı bağımlılık mı varın siz karar verin.
Sabah kahvaltısında içmek bir gelenek olmuştur bazılarına. Belki de soğuk günlerde içimizi ısıtmak için bile bir bardak iyi gelebilir. Keyif çayı da ayrı bir şey, ancak her kültürün zevki de başka başka. Asıl köklerinin olduğu yerde genelde beyaz çay popüler, Orta doğuda koyu kırmızı katran gibi, İngiltere’de ise sütle karışık. Bizim için esas çayın tarifi tavşan kanı. Ama demleme işi konusunda tam bir birlik sağlanamamış. Kimisi çayın üzerine sıcak su, kimisi sıcak suyun içerisine çay derken son zamanlarda çayın önce soğuk su ile demlenmesi gerektiğini iddia edenler de mevcut. Dedim ya herkesin zevki başka, kimisi çok koyu kimisi açık kimisi de soğuk sever çayı.
Çay üzerine pek çok hikaye, anı ve hatıra yazılabilir. Ülkemizde en çok tüketilen bu ürünün daha kolay tüketilebilir granül versiyonu da tüketicilere sunuldu ama bakalım tutacak mı? Bu yazıyı kaleme alırken granül benim de henüz denemediğimi fark ettim. Ülkemiz için çok uzun bir geçmişi olmasa da çay nedense neredeyse milli bir içeceğimiz olmuş durumda. Bunula ile birlikte çaydanlık, şeker, ve bardak kültürü de ayrı bir alem şöyle ki kimilerine göre çayın en güzeli küçük ince belli bardakta içilenidir. Öyle ya da böyle yaşayan ve gelişen yaşam kültürümüz var ki eski kimi yeni.
