ESNAF
Eskiden ticaret dediğimiz zaman esnaf dediğimiz insanlar akıllara gelirdi. Mahalledeki tüm dükkanlar ve şehir merkezindeki çarşı tamamen esnaflardan oluşurdu.
Esnaflık öyle kolay yapılabilen bir şey değildi. İnsanların halinden anlayan, gerekirse veresiye veren ama tüm alışverişlerde sözüne güvenilen, hile yapmayan kişi olmak gerekiyor, insanlarla iletişimi ve ikna kabiliyeti de gerektiriyordu.
AVM Geldi Mertlik Bozuldu
Sonra bir gün AVM denilen bir yer açıldı. İlk açılan yer İstanbul Bakırköy sahilindeki Galleria idi ve uzun bir süre oldukça popüler kalmıştı. Sadece büyükşehirlerde ya bir tane yada bir kaç tane var idi. Buralarda bir çok marka bir arada bulunur, yiyecek içecek ve eğlence de olunca alışverişin hepsi bir arada halledilirdi.
İlk açılanlarda büyük marketler de yoktu yanlış hatırlamıyorsam. O yüzden çok da sıkıntı vermiyordu o yörenin esnafına. Ama öyle bir artış gösterdi ki, çeşitliliği ile marketleri de içeri alınca insanların alışveriş denince hep AVM’ye gitmek gibi bir alışkanlığı oldu.
Bazı avantajları çarşının eski usul ticaretinin önüne geçmişti, yazları klimalar sebebiyle serin, kışları da oldukça sıcak olduğundan kolaylık sağlıyordu. Çok uzun yıllar sonra AVM yönetmeliği yapmak aklımıza gelmişti ama çok geç kalınmıştı, bu yönetmelik mevcut olanları dikkate almak ve ufak tefek şartlar getirmiş, şehir dışına yapılmak vs gibi hiç bir kısıtlama getirmemiştir.
Esnaflık ilk darbeyi yemişti ama asıl darbe büyük marketler ve onların mahalle aralarında kadar uzanan küçük şubeleri sayesinde olmuştu. Büyük balık küçük balığı yutuyor, bu gibi yerlerde iğneden ipliğe elektronik ve beyaz eşya dahil hemen hemen her şey bulunuyordu. Bütün bunlara rağmen ayakta kalabilmiş olanları hakikaten tebrik etmek gerekir.
Mahalle Marketleri
Esnaf dediğimiz zaman iki tip akla gelirdi büyük veya küçük esnaf denirdi. Günümüzde ise büyük esnaf kalmadığı gibi küçükler yok oldu eski büyükler küçük oldu. Büyük marketler hemen her yerde ticareti kontrol ettiler. Rekabet, ücretlendirme, çalışanlar ve hizmetler hep bu en zengin bir kaç holding tarafından yönlendirildi.
Esnaflık kültürü, esnaf sıcaklığı ve insani ilişkileri yerini kredi kartına ve pos cihazlarına bıraktı. Böyle giderse sadece köylerde ticaret yapanlara kalacak esnaflık.
