TS9111 Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri olarak isimlendirilmiş, ekleriyle beraber toplam 132 sayfa olarak hazırlanmıştır. İlk olarak 1991 yılında yayınlanmış ve Kasım 2011 de güncel halini almıştır. (TSE) Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan standardın güncel fiyatı 80 ₺ + %8 KDV olarak görünmektedir.
Bu standart diğer tüm standartlar gibi kamu kurumları dahil tüm Türkiye için ücreti karşılığı temin edilebilmektedir. Ben eminim ki işi gereği tasarım yapan bir çok meslek sahibinde ve bu standarda tabi kişilerin bundan haberleri bile yoktur. Bu standarttaki bazı tanımlar, tasarım ilkeleri ve temel ulaşılabilirlik konu başlıklarının herkes tarafından fark edilmesi için yazıma alıntılıyorum.
*Özürlü;
Doğuştan veya sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın gereklerine uyamama durumunda olup; bağımsız hareket edebilmesi için yapılarda ve açık alanlarda özel fiziksel ve teknik düzenlemelere gereksinim duyan kişidir.
*Engelli;
Özürlülük ve engellilik arasında belirgin fark vardır. Engellilik, özründen dolayı yaş, cinsiyet, sosyal ve kültürel faktörler açısından kişinin toplumsal rollerini yerine getirmesinin kısıtlanması, yani engellenmesi durumudur. Özürlülük nedeniyle oluşan sınırlılıklar, sosyal yaşamı sınırladığında, kişi yalnızca özürlü olmakla kalmaz, aynı zamanda “engelli” olur.
*Hareket Kısıtlılığı;
Özürlüler, geçici olarak özürlü bulunanlar, yaşlılar, hamileler, bebek arabalılar, çocuklar, eşya ve yük taşıyanlar, iri ve şişman kişiler, çok uzun ve çok kısa boylu kişiler bu grupta yer almaktadır. Kişilerin hareket kısıtlılığı, bina ve yakın çevresinin de dahil olduğu yapılı çevrede yapılan her tür ulaşılabilir düzenlemelerle ortadan kaldıracak ve bu grupta yer alan herkesin hareketliliğini mümkün, rahat ve daha kolay hale getirecektir.
*Ulaşılabilirlik;
Herkesin, istediği her yere ve her hizmete ulaşabilmesi ve bunları kullanabilmesidir. Ulaşılabilir yapılı çevre, yaşamın tüm alanlarındaki hak ve hizmetlere ulaşabilmeyi ve bunlardan yararlanabilmeyi sağlar. Herhangi bir özrü olan kişilerle (özellikle tekerlekli sandalye kullananların ya da algı yetersizliği olanların) tüm bina ve yakın çevresi kullanıcılarının, normal kullanım şartları altında yardımsız ve rahatlıkla giriş-çıkışına, içeride dolaşmasına ve burada sunulan tüm hizmetlerden yararlanmasına imkan tanıyan her çeşit bina ulaşılabilir olarak kabul edilir.
*Genel tasarım ilkeleri;
Bütün binaların ve yakın çevresinin özürlü ve hareket kısıtlılığı olan kişiler için ulaşılabilir olmasını sağlamak tasarımdaki ana amaçtır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere bu standardda yer alan düzenlemeler, tasarım sürecinden başlayarak dikkate alınmalıdır. Her kişi fiziksel ve zihinsel özellikler bakımından birbirinden farklıdır. Bu nedenle yapılı çevrenin tasarımında bu farklılıklar ölçüt olarak alınmalıdır. Madde başlıklarında verilmeyen ölçüler için Ek A’ya uyulacaktır. Bu standardda özellikli yapılar için tasarımı yönlendirmek üzere ölçü ve nitelikler verilmiştir. Özellikli binalar için daha ayrıntılı tasarım ilkeleri konusunda ek çalışmalar yapılabilir.
*Temel ulaşılabilirlik konuları;
Binalara girme, kullanma ve tahliye etme; içinde özürlülerin de bulunduğu kişiler, aileleri ve içinde gruplar için güvenli ve rahat olmalıdır. Bu şartların sağlanması için gerekli hususlar aşağıda verilmiştir;
– Ana girişe yakın otopark yeri,
– Girişe bağlanan ulaşılabilir bir yol,
– Kısa mesafeler,
– Dışarıdaki kullanımlar için düzayak giriş ve çıkışlar,
– Yalın ve kullanışlı planlar,
– Katlarda basamaksız ve engelsiz, düzayak yürüme alanı,
– Danışma masasına, asansörlere ve özürlü tuvaletine rahat ulaşım,
– Acil durumlarda kullanmak için algılanabilir ve belirgin yangın tahliye yolları,
– Acil durumlar için de kullanılabilen güvenli ve ferah asansörler,
– Kullanımı rahat, acil durumlarda tahliyeye/kurtarmaya yardımcı olan ve kolaylık sağlayan güvenli merdivenler ve merdiven kızaklı özel tahliye sandalyesi,
– Kaymayı önleyici (ıslak/kuru), sürtünme katsayısı yüksek malzeme ile döşenmiş yürüyüş yüzeyleri,
– Islanması muhtemel yerlerin yüzey kaplamasının sürtünme katsayısı yüksek malzeme ile döşenmesi,
– Gerekli kapı açıklıkları ve kolay kapı kullanımı, kapıları tekerlekli sandalye ile açma ve kapatmayı olanaklı kılan yeterli alan, – Yeterli manevra alanı,
– Kontrol düğmeleri ve anahtarlarının uygun yükseklikte, konumda, renkte olması ve rahat kullanımı,
– İyi aydınlatma,
– Duvarlarda, döşemelerde, kapılarda ve işaretlemede iyi bir görsel zıtlık,
– İyi işaretleme,
– İki veya daha fazla duyu yoluyla (hissedilebilir, işitsel ve görsel) iletişim sağlayabilecek önemli bilgilendirme,
– İyi akustik,
– Ses yükseltici sistemler.
Her resmi kurumun ve tüm tasarımcıların elinde mutlaka olması gereken TS9111 e ulaşılmasını engelleyen ücret politikasından umarım en kısa zamanda vazgeçilir.
daha fazla bilgi için tıklayın
- * İlgili TSE 9111 Standardından alıntı yapılmış olup her hakkı TSE’ye aittir.
+ There are no comments
Add yours