MUHTEMEL
Muhtemel kelimesi, Türkçede “olası”, “beklenen”, “ihtimal dahilinde olan” gibi anlamlara gelir. Bir olayın veya durumun gerçekleşme ihtimalini ifade ederken kullanılır. Bazı örnekler vermek gerekirse;
Olasılık İfade Etme: Bir şeyin gerçekleşme ihtimalini belirtmek için kullanılır. “Yağmur yağması muhtemel.” Tahmin veya Beklenti: Bir durumun olası sonucunu tahmin ederken kullanılır. “Maçı kazanmamız muhtemel.” Hukuki Terim: Hukukta, bir olayın veya durumun yasal olarak mümkün olduğunu ifade etmek için kullanılır. “Muhtemel alacaklılar.” Matematiksel Terim: Matematikte, olasılık hesaplamalarında kullanılır. “Muhtemel değer”.
Yani bu kelime kesinlilik ifade etmiyor. Özellikle de hukukta bu kelimeyi kullanmak demek kötü niyet okumaktan başka bir yere gitmez. Varsayımlar üzerinden davalar açmak şansa kalmak değil mi? Yani olsun biz bir dava açalım da belki suçlu çıkar. Apaçık deliler ile desteklenmeyen muhtemel beklentiler ve iddialar üzerine yapılacak işlemler her kime olursa olsun zulumdür.
Ya Tutarsa
İşiniz gereği ihtisasınıza göre elbette olasılıkları düşünürsünüz. Mesela çiftçi olsanız hava durumunu, ürünün veriimini ihtimaller üzerine tahmin edersiniz. Öğretmen olsanız öğrencinizin sınavda kaç puan alacağını tahmin edersiniz. Ya da proje inceleyen bir mühendis veya mimar iseniz önüne gelen projeden onu tasarlayanın kafasında neler olup bittiğini tahmin edebilirsiniz. Bütün bunların hayatın olağan işleyişi olarak görülebilir ama ortada bir suçlama, özgürlüğünü kısıtlama ve ceza verme gibi bir işlem yapacak iseniz bu tahminlerle, ihtimallerle veya olasılıklarla yapılacak bir şey değil.
Ortada bir şüphe varsa yasal sınırlar içerisinde gerekmesi halinde izinler de alınmak suretiyle vakayı inceleme, takip etme ve ispatlama seçeneği elbette kullanılmalı ama bunun çizgisi o kadar kalın olmalı ki muhtemelin yanından bile geçmemeli. Olağan şüpheli ifadesi belki bir film adı olarak kullanılabilir ama sırf bu sebeple kontrol altına alınmak şu günlerde çok muhtemel.
Hukuk ve adalet kavramları toplumların temel taşlarını oluşturular. Toplumun temellerini sarsmamak için adaleti hakkaniyetle uygulamak içi boşaltılamayacak kadar önemli değil midir? Her insan evrensel haklar ve hukuk karşısında eşit değil midir? Aksi durumda hukukun üstünlüğü yerine üstünlerin hukuku geçerli olmaz mı?