PERİYODİK YAPI MUAYENESİ
Ek Madde 1- (Ek:10/6/2022-7410/19 md.)
Bu Kanun kapsamında denetlenerek bina kimlik sertifikası alan yapılar, sertifikanın asılmasını müteakip beşer yıllık periyotlarla yapı denetim kuruluşlarınca denetlenir. Bu denetimler Bakanlıkça elektronik ortamda belirlenen yapı denetim kuruluşları tarafından yürütülür.
Yapı denetim kuruluşlarına bu madde kapsamında yaptıkları denetimlere dair verdikleri hizmet için ödenecek bedel Bakanlıkça belirlenir.
Yapı denetim kuruluşlarınca bu madde kapsamında periyodik olarak yapılacak denetime ilişkin verilen hizmetin bedeli, 5 inci maddenin altıncı fıkrası uyarınca yapı denetim hizmet bedelinden Bakanlık Döner Sermaye İşletme Hesabına aktarılan Bakanlık payları kullanılarak karşılanır.
Bu madde kapsamında denetim görevini mevzuata uygun şekilde yerine getirmeyen yapı denetim kuruluşları, bu nedenle ortaya çıkacak yapı hasarlarından dolayı denetimi yaptığı tarihten itibaren beş yıl süreyle yapı sahibine karşı sorumludur.
Bu maddeye göre yapılacak denetimle ilgili iş ve işlemler için binaya ve/veya bağımsız bölüme girilmesinin engellenmesi halinde; denetim mahalline ilk gidişte buna dair tutanak tutularak, ikinci gidişte girişi engelleyenlere idari para cezası verileceği ve sonrasında binaya ve/veya bağımsız bölüme kolluk kuvvetleri yardımıyla girileceği hususunda uyarıda bulunulur. İkinci gidişte girişi engelleyenlere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce 1.500 Türk lirası idari para cezası verilir. Buna rağmen girişin engellenmesi halinde mülki idare amirinin veya varsa bu konuda yetki devredeceği yardımcısının onayı alınır ve kolluk kuvvetleri yardımıyla binaya ve/veya bağımsız bölüme girilerek denetimle ilgili iş ve işlemler tamamlanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Yapı Muayenesi
Bu madde Yapı Denetimi Kanununa 10 Haziran 2022 yılında eklendi. Kısaca özet geçmek gerekirse bu tarihten sonra yapı kullanma izin belgesi almış yani bilinen adı ile iskan almış yapı, bina kimlik sertifikası asılmasından itibaren her beş senede bir denetlenecek. Hani iki senede bir araç muayenesi yaptıryorduk ya bu işlem de onun yapı versiyonu gibi birşey. Nasıl yapılacağı konusunda usul ve esaslar bakanlıkça açıklanacak.
Bu denetlemenin detayları açıklanmadığı için yorum yapmak erken ama neyin olmaması gerektiğini söylemek gerek. Bir kere Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğindeki performans testi yapılamaya kalkılırsa her beş senede bir binadan epey bir beton numunesi almak demek olur ki bu en kötü seçenek olur. Binayı bir iki dönem sonunda çok kısa sürede deformasyona uğratıp kendi kendimize yeni riskler ortaya çıkarmış oluruz. Betonu karot ile delmeden tahribatsız bir yöntem bulmalıyız.Taşıyıcı sisteme en azından 20-30 seneden önce girmemek, öncelikle taşıyı sistemde eksik veya değişikliğe uğramış eleman olup olmadığına bakmak olmalıdır. Betonarme iyi korunduğu sürece ekonomik ömrü 50 yılı geçecektir ama biz biliyoruz ki bu konuda da iyi değiliz. Yalıtım binanın vitamini gibidir ama farkında değiliz. Ayrıca binanın taşıyıcılarını kesmek veya değiştirmek gibi bir hastalığımız mı desem cahilliğimiz mi desem bilemediğimiz bir durum da var.
Bütün bunları düşününce sürekli bir denetlenme ihtiyacımız da apapçık ortada. Bu düzenleme öncelikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği iyileştirme taslağına bizzat ben tarafından önerilmiş ve yöneticilerimiz tarafından da kabul edilmişti. Bakanlık bu duyumu alınca apar topar bu ek madde ile benim fikrimi kullanmış oldular. Bu anlattığım detayı belki kimse bilmeyecek ama bu fikrin benden çıktığını bilenler biliyor o bana yeter.
